Λοιπές παροχές σε είδος (ένδυση, χορήγηση γάλακτος κλπ.)

Εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του τρίτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 32 του ν. 4024/2011 με την επιφύλαξη των διατάξεων της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του Ν.4354/15 (περίπτ. β άρθρο 33 Ν.4354/15)

Σύμφωνα με το ανωτέρω εδάφιο:
«Από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του παρόντος Κεφαλαίου καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη κατά το μέρος που ρυθμίζει θέματα που διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου.
Όπου σε διατάξεις νόμων, διαταγμάτων ή άλλων κανονιστικών πράξεων, γίνεται παραπομπή σε διατάξεις που καταργούνται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο νοείται ως παραπομπή στις διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου που ρυθμίζουν το αντίστοιχο θέμα.
Επιδόματα ή παροχές που προβλέπονται από τις καταργούμενες διατάξεις και τα οποία, κατά παραπομπή άλλων διατάξεων, χορηγούνται σε λειτουργούς ή υπαλλήλους, που δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος Κεφαλαίου, εξακολουθούν να καταβάλλονται με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι παραπεμπόμενες διατάξεις με εξαίρεση την οικογενειακή παροχή, η οποία υπολογίζεται και καταβάλλεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17» .

Με βάση τα παραπάνω οι αμοιβές, παροχές ή αποζημιώσεις που λάμβαναν οι υπάλληλοι των ΟΤΑ, πριν την εφαρμογή του ν. 4024/2011 και συνεχίζουν να παρέχονται, είναι οι εξής:

1. Τήρηση πρακτικών Δημοτικού Συμβουλίου και ΝΠΔΔ 

2. Έξοδα κηδείας αποβιούντων υπαλλήλων

3. Λοιπές παροχές σε είδος (ένδυση, χορήγηση γάλακτος κλπ.) 

Αφορούν είδη ατομικής προστασίας ή είδη ένδυσης τα οποία πρέπει να φέρουν υποχρεωτικά οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια της εργασίας τους και όχι κάποια πρόσθετη αμοιβή, επίδομα ή αποζημίωση.

4. Οδοιπορικά έξοδα και αποζημίωση για μετακινήσεις.

Στους μόνιμους υπαλλήλους των ΟΤΑ χορηγούνται είδη ατομικής προστασίας, όπως αυτά καθορίζονται στην Κ.Υ.Α. 2/53361/0022/06 ΦΕΚ Β 1503/11 - 10 - 2006.

Η εν λόγω KYA έχει εφαρμογή από την ημερομηνία ισχύος της και για το προσωπικό που υπηρετεί με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου και για τις ειδικότητες και θέσεις εργασίας που αναφέρονται σ' αυτή. (άρθρο 6 ΣΣΕ ΠΟΕ ΟΤΑ 2013 ΠΚ 9/01.08.2014)

Τα ίδια μέσα χορηγούνται και στους υπαλλήλους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου ή ορισμένου χρόνου, οι οποίοι εμπίπτουν στις ειδικότητες ή στις θέσεις εργασίας των ανωτέρω υπουργικών αποφάσεων. (Υπ. Εργασίας, Κοιν. Ασφ. & Κοιν. Αλλ. 319/29.07.2015)

Τα ανωτέρω είδη, συμπεριλαμβανομένου και του γάλακτος, παρέχονται αποκλειστικά σε όσους απασχολούνται στις θέσεις εργασίας που αναφέρονται στην εν λόγω Κ.Υ.Α. (ΥΠΕΣΔΔΑ 67194/15.12.2006)

Στους μόνιμους υπαλλήλους των Ο.Τ.Α., που έχουν αποκλειστικά τις ειδικότητες που αναφέρονται στην K.Y.A. 53361/11.10.2006 καθώς και σε αυτούς που απασχολούνται στις εργασίες ή τους χώρους που αναφέρονται σ’ αυτήν, υπό την έννοια της αποκλειστικής και όχι της ευκαιριακής απασχόλησης στις εργασίες ή τους χώρους αυτούς, χορηγούνται τα περιοριστικά αναφερόμενα σε αυτήν μέσα ατομικής προστασίας, προς διαφύλαξη τόσο της ατομικής όσο και της δημόσιας υγείας. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 234/2013)

“Οι αναφερόμενοι υπάλληλοι του Δήμου δεν δικαιούνταν την παροχή γάλακτος κι, επομένως, και την αποτίμηση αυτού σε χρήμα, αφού δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των δικαιούμενων ειδών ατομικής προστασίας, που ορίζονται περιοριστικώς στην προαναφερόμενη Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, καθώς, δεδομένου ότι από τα προσκομιζόμενα από το Δήμο στοιχεία, δεν προκύπτει ότι αυτοί απασχολούνταν σε μόνιμη και καθημερινή βάση, καθ’ όλη τη διάρκεια του ωραρίου τους στις εργασίες και τους χώρους που αυτή προβλέπει, η τυχόν δε περιστασιακή απασχόλησή τους στους εν λόγω χώρους και εργασίες δεν αρκεί για να τους καταστήσει δικαιούχους. Η πρόβλεψη δε ορισμένων εκ των προαναφερθεισών κατηγοριών υπαλλήλων, ως δικαιούχων ειδών ατομικής προστασίας, κατά την προϊσχύουσα Κ.Υ.Α. 2/12542/0022/ 20.3.2003 (ΦΕΚ Β΄ 441), δεν μπορεί να καταστήσει τη δαπάνη νόμιμη για τους υπαλλήλους αυτούς, αφού η εν λόγω Κ.Υ.Α καταργήθηκε με τη μεταγενέστερη και ισχύουσα κατά τον κρίσιμο χρόνο Κ.Υ.Α. 53361/2.10.2006. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 217/2014)”

Με την Κ.Υ.Α. 2/53361/2-10-2006, τα μέσα ατομικής προστασίας αποτελούν πλέον περιουσία του ΟΤΑ και παρέχονται στους εργαζόμενους κατά τη διάρκεια της εργασίας τους. Ως εκ τούτου, η παροχή των μέσων αυτών στο ιδιωτικού δικαίου προσωπικό γίνεται ανεξαρτήτως εάν οι εργαζόμενοι αμείβονται ή όχι με τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας, εφόσον το προσωπικό αυτό απασχολείται στις ίδιες θέσεις εργασίας που αναφέρονται στην ανωτέρω Κ.Υ.Α., με στόχο τη διαφύλαξη τόσο της ατομικής όσο και της δημόσιας υγείας. (Εγγ. ΥΠΕΣΔΔΑ 621/5.3.2007, Εγγ ΠΟΕ-ΟΤΑ 2/2.1.2007, Ελ. Συν. Τμ. VII 272/2006) 

 Χορήγηση γάλατος
α. Σε ποιους παρέχεται και πως
Παρέχεται ένα (1) λίτρο φρέσκο γάλα σε ημερήσια βάση στους εργαζόμενους στους οποίους παρέχονται τα μέσα ατομικής προστασίας.
Δεδομένου ότι από την ως άνω Κ.Υ.Α. προβλέπεται ότι το γάλα παρέχεται στους εργαζόμενους στους οποίους παρέχονται τα μέσα ατομικής προστασίας, εξυπακούεται ότι η παροχή γάλακτος αφορά και το προσωπικό ιδιωτικού δικαίου, καθώς και σε αυτή την περίπτωση στόχος είναι η προστασία της υγείας των εργαζομένων. Χορηγείται και στο προσωπικού Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου. (Έγγραφο ΥΠΕΣ - σελ. 5 εφημερίδας ΠΟΕ-ΟΤΑ τεύχος 142/2010)

Προφανώς, το ίδιο ισχύει και τους απασχολούμενους με μερική απασχόληση, γιατί δεν γίνεται διαχωρισμός πλήρους ή μερικής απασχόλησης.

·         «Το γάλα ως είδος ατομικής προστασίας χορηγείται και στους υπαλλήλους των ιδρυόμενων και εποπτευόμενων από τους Ο.Τ.Α. ν.π.δ.δ., στα οποία έχει ανατεθεί η οργάνωση ορισμένης δημοτικής ή κοινοτικής υπηρεσίας για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών. (Ελ. Συν. Πράξη 24/2011)»

·         «Μετά την 30η Σεπτεμβρίου 2006 και σύμφωνα με την με αρ. πρωτ.: 53361/2-10-2006 κοινή Υπουργική Απόφαση, το γάλα χορηγείται σε ημερήσια βάση και φρέσκο και μόνο για αυτούς που αναφέρονται στην ανωτέρω απόφαση. (Ανακοίνωση της ΠΟΕ-ΟΤΑ)» 

·         «Δεν απαιτείται για τη χορήγηση γάλακτος στους υπαλλήλους του Δήμου η έγγραφη γνώμη τεχνικού ασφαλείας ή γιατρού εργασίας. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 313/2011, Κλιμ. Τμ. 7288/2013)»

·                     «Η διανομή πραγματοποιείται στους χώρους εργασίας. (περιπτ.Β.7. ΚΥ.Α. 2/53361/0022/06 - ΦΕΚ Β 1503/11.10.2006) Δεν είναι νόμιμη η διανομή του γάλατος στο κατάστημα της προμηθεύτριας εταιρείας. (Ελ.Συν. Πράξη Πράξη VII Τμήματος 285/2009)»

β. Πότε πρέπει να παρέχεται
Η προβλεπόμενη σε καθημερινή βάση παροχή φρέσκου γάλακτος σε ορισμένες κατηγορίες μόνιμων υπαλλήλων των ΟΤΑ αποσκοπεί στην προστασία της υγείας των εργαζομένων αυτών με την καθημερινή κατανάλωσή του κατά τη διάρκεια του έτους και, ως εκ τούτου η χορήγησή του δεν επιτρέπεται να γίνεται μαζικά ως προς τις αναλογούσες για κάθε εργαζόμενο ποσότητες, σε χρονικό διάστημα μεταγενέστερο του επιβαλλομένου. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 194/2009 ).

γ. Αντικατάσταση φρέσκου γάλατος λόγω αδυναμίας χορήγησής του 
Στην περίπτωση αντικειμενικής αδυναμίας των ΟΤΑ α΄ βαθμού να χορηγήσουν 1 λίτρο φρέσκο γάλα, κατά τον ανωτέρω χρόνο, χορηγείται ίση ποσότητα γάλακτος μακράς διαρκείας ή τύπου εβαπορέ με ειδική σήμανση επί του κιτίου, ώστε να μην είναι εφικτή η περαιτέρω διάθεση. (περιπτ.Β.7. ΚΥ.Α. 2/53361/0022/06 - ΦΕΚ Β 1503/11.10.2006) (παρ.3 άρθρο 4 ΣΣΕ ΠΕΜ-ΟΤΑ Π.Κ.4/14.07.2015)

·         «Η αντικατάστασή του από ίση ποσότητα γάλακτος μακράς διαρκείας ή τύπου εβαπορέ θα πρέπει να εφαρμόζονται εξαιρετικά και να αιτιολογούνται επαρκώς ως προς τους λόγους αντικειμενικής αδυναμίας χορήγησης του γάλακτος από την οικεία υπηρεσία, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα μεταβαλλόταν ο χαρακτήρας του παρεχόμενου αυτού είδους ατομικής προστασίας, κατά περιγραφή του ως άνω σκοπού του νομοθέτη (Ελ. Συν.Τμ. 7 Πράξη 194/2009)»

·         «Θα πρέπει να αποδεικνύεται η αντικειμενική αδυναμία του Δήμου να χορηγήσει σε καθημερινή βάση 1 λίτρο φρέσκου γάλακτος, προκειμένου να χορηγήσει γάλα τύπου εβαπορέ. (Ελ.Συν. Πράξη Τμ. VII 194/2009)»

·           «Δεν είναι νόμιμη η χορήγηση από το Δήμο στους υπαλλήλους του γάλακτος εβαπορέ σε μαζικές ποσότητες αντί φρέσκου. (Ελ.Συν. Πράξη Πράξη VII Τμήματος 285/2009)»

Αντικειμενική αδυναμία του Δήμου να χορηγήσει σε καθημερινή βάση 1 λίτρο φρέσκου γάλακτος αποτελούν ιδίως:
- οι εδαφικές ιδιομορφίες της περιοχής, καθώς και η μακρά απόσταση μεταξύ των δημοτικών ενοτήτων (Ελ. Συν. Πράξη 14/2012 Κλιμ. Τμ. 7)

- η άγονη διαδικασία των προηγουμένων διαγωνισμών (και πρόχειρων) με αντικείμενο την προμήθεια γάλακτος μακράς διαρκείας. (Ελ. Συν. Πράξη 14/2012 Κλιμ. Τμ. 7)
- ο μεγάλος αριθμός δικαιούχων σε συνδυασμό με την πολυδιάσπαση των χώρων εργασίας, σε ορισμένες περιπτώσεις και εκτός των ορίων του Δήμου. Οι περιπτώσεις αυτές συνιστούν πράγματι λόγους που καθιστούν αντικειμενικά αδύνατη την καθημερινή διανομή φρέσκου γάλακτος στους εργαζομένους.(Ελ. Συν. Τμ.7 Πράξη 246/2011)

δ. Καταβολή αξίας γάλατος σε χρήμα λόγω αδυναμίας χορήγησής του
Στην περίπτωση αντικειμενικής αδυναμίας των ΟΤΑ α΄ βαθμού να χορηγήσουν ένα (1 ) λίτρο φρέσκο γάλα, ή μακράς διαρκείας ή τύπου εβαπορέ, ύστερα από απόφαση του οικείου Συμβουλίου θα καταβάλλεται η αξία αυτού σε χρήμα, με βάση την ισχύουσα, κάθε φορά, λιανική τιμή πώλησής του, στους δικαιούχους. (περιπτ.Β.7. ΚΥ.Α. 2/53361/0022/06 - ΦΕΚ Β 1503/11.10.2006)

•        «Η καταβολή χρηματικού ποσού ίσου με την αξία του οφειλόμενου γάλακτος θα πρέπει εφαρμόζονται εξαιρετικά και να αιτιολογούνται επαρκώς ως προς τους λόγους αντικειμενικής αδυναμίας χορήγησης του γάλακτος από την οικεία υπηρεσία, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα μεταβαλλόταν ο χαρακτήρας του παρεχόμενου αυτού είδους ατομικής προστασίας, κατά περιγραφή του ως άνω σκοπού του νομοθέτη (Ελ. Συν.Τμ. 7 Πράξη 194/2009)»
•      «Έκπτωτος προμηθευτής. Δυο άγονοι διαγωνισμοί. Στην προκειμένη περίπτωση συνέτρεξε αντικειμενική αδυναμία για τη χορήγηση φρέσκου γάλακτος, η οποία όμως δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του Δήμου αλλά σε εξωγενείς παράγοντες που δεν ανάγονται στη σφαίρα της ευθύνης του  και ως εκ τούτου, λόγω της εξαιρετικής αυτής περίστασης, είναι νόμιμη  καταρχήν η καταβολή χρηματικού ποσού ίσου με την αξία του οφειλόμενου γάλακτος για το ως άνω χρονικό διάστημα. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πρακτικά Συν. 1η/14.1.2014 - Β)»

·       «Από τις προσκομιζόμενες από το Δήμο αναλυτικές καταστάσεις ημερών εργασίας, για τους φερόμενους δικαιούχους, προκύπτει ότι ορθά αποτιμήθηκε σε χρήμα η δικαιούμενη ανά εργαζόμενο ποσότητα γάλακτος (ήτοι ημέρες εργασίας δικαιούχου υπαλλήλου επί του αντιτίμου της δικαιούμενης ημερήσιας ποσότητας γάλακτος ανά εργαζόμενο, που ανέρχεται σε 0,99 ευρώ  την ημέρα -όπως η τιμή ανά λίτρο γάλακτος ορίστηκε στην κατόπιν διαγωνισμού συναφθείσα στις 24.9.2012 σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της εταιρείας Α.Ε., που, στη συνέχεια, κηρύχθηκε έκπτωτη - βλ. και άρθρο 31 παρ.3 του ν.4258/2014). (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 217/2014)»

ΟΜΩΣ από 1.1.2016, για τις παροχές που έχουν στόχο τη διασφάλιση της υγιεινής και της ασφάλειας των συνθηκών εργασίας, προβλέπεται η χορήγησή τους αποκλειστικά και μόνο σε είδος. Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρείται, για το έτος 2016, η χορηγούμενη αποζημίωση για την προμήθεια στολής στους Διασώστες Πληρώματα Ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ, που προβλέπεται από την παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 4024/ 2011 (Α' 226), όπως αυτή τροποποιήθηκε και ισχύει. (άρθρο 24 παρ. 4 του Ν.4336/2015, όπως συμπληρώθηκε από την παρ. 5 του άρθρου 54 του Ν. 4368/16)  Αυτό σημαίνει ότι εάν ο φορέας δεν δύναται να προσφέρει τις ανωτέρω παροχές σε είδος, τότε δεν μπορεί να καταβάλει για αυτές χρηματικό αντίτιμο στους δικαιούχους. Συνεπώς, δήμοι ή άλλοι φορείς, που βάσει συλλογικών διαπραγματεύσεων ή υπουργικών αποφάσεων ή αποφάσεων οργάνων διοίκησης κ.λ.π., χορηγούν σε μέρος του προσωπικού τους στολές ή γάλα, από 1-1-2016 και εφεξής δεν θα έχουν τη δυνατότητα χορήγησης χρηματικού ποσού αντί των συγκεκριμένων παροχών, τις οποίες θα πρέπει να χορηγούν αποκλειστικά και μόνο σε είδος. (Υπ. Οικ. οικ.2/74450/ΔΕΠ/24.11.2015)

Καταβολή σε χρήμα αξίας ατομικών ειδών προστασίας και γάλατος μέχρι 14.04.2014
 Τα μέσα ατομικής προστασίας και το γάλα παρελθόντων ετών που δεν έχουν χορηγηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4258/14 (ημερ.δημοσ.14.04.2014) αποτιμώνται σε χρήμα σύμφωνα με την τιμή του διαγωνισμού και αποδίδονται με τις εξής προϋποθέσεις:
α) Να έχουν πραγματοποιηθεί διαγωνισμοί και να έχουν κηρυχθεί άγονοι λόγω μη συμμετοχής προμηθευτών ή οι τελευταίοι να έχουν κηρυχθεί έκπτωτοι με υπαιτιότητά τους.
β) Να αναγνωρίζεται η οφειλή προς τους εργαζόμενους από τον οικείο ΟΤΑ.
γ) Να υπάρχουν οι αντίστοιχοι κωδικοί και οι αντίστοιχες πιστώσεις στους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ.
δ) Να δύναται η καταβολή τους έως δώδεκα μηνιαίες δόσεις. (παρ.3 του άρθρου 31 του Ν. 4258/2014)

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση η ρύθμιση κρίθηκε αναγκαία διότι έχει παρατηρηθεί σε πολλούς δήμους η μη χορήγηση του γάλακτος λόγω κήρυξης των σχετικών διαγωνισμών προμήθειας γάλακτος άγονων. Οι δε προσπάθειες δήμων να καταβάλουν το αντίτιμο στους εργαζομένους προσέκρουσαν στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου το οποίο δε θεώρησε τα εν λόγω εντάλματα. Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται τόσο η διαδικασία όσο και οι προϋποθέσεις χρηματικής αποζημίωσης των εργαζομένων ώστε να μη στερούνται του μέσου προστασίας τους.