Απαλλαγή από την τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, φυσικών προσώπων, που παρέχουν υπηρεσίες, προς το Δημόσιο και τα ΝΠΔΔ, βάσει συμβάσεων μίσθωσης έργου

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1519/30.05.2016 τεύχος Β’ η ΠΟΛ.1057/2016: “Απαλλαγή από την τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, φυσικών προσώπων, που παρέχουν υπηρεσίες, προς το Δημόσιο και τα ΝΠΔΔ, βάσει συμβάσεων μίσθωσης έργου”.
Με την ανωτέρω ΠΟΛ απαλλάσσονται, από το φορολογικό έτος 2016 και μετά, από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων, τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία, βάσει σύμβασης μίσθωσης έργου, παρέχουν υπηρεσίες προς το Δημόσιο ή τα ΝΠΔΔ, εφόσον η αμοιβή που λαμβάνουν, δεν υπάγεται στο Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, σύμφωνα με τη παράγραφο 1 του άρθρου 3 του Ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248 Α΄) και δεν ασκούν άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα φυσικά πρόσωπα, στη συντριπτική τους πλειονότητα άνεργοι, που συμβάλλονται με το Δημόσιο ή τους Ο.Τ.Α., κυρίως για παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, με συμβάσεις μίσθωσης έργου, και φορολογούνται ως μισθωτοί, να μην υποχρεούνται πλέον σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, ακόμα και αν οι αμοιβές, που λαμβάνουν, ξεπερνούν το ποσό των 10.000 ευρώ ετησίως, υπό τις ανωτέρω πάντα προϋποθέσεις.

Με την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 2859/2000 ορίζεται ότι υπόκειται στο ΦΠΑ κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό ή ένωση προσώπων, εφόσον ασκεί κατά τρόπο ανεξάρτητο οικονομική δραστηριότητα.  Όμως, δεν θεωρείται ότι ασκούν οικονομική δραστηριότητα κατά τρόπο ανεξάρτητο οι μισθωτοί και λοιπά φυσικά πρόσωπα, τα οποία συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εργασίας ή με οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση που δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης, όσον αφορά τους όρους εργασίας ή την αμοιβή και συνεπάγεται την ευθύνη του εργοδότη.
 
Με τις ΑΥΟ Σ.800/129/ΠΟΛ.68/4.3.1987 και Σ.866/139/ΠΟΛ.74/10.3.1987, καθώς και τις διευκρινίσεις που δόθηκαν με την εγκύκλιο Σ. 1166/182/ΠΟΛ.116/6.4.1987 και την εγκύκλιο 1074879/5291/1410/Α0014/ΠΟΛ.1176//14.8.1991, η παροχή υπηρεσιών από φυσικά πρόσωπα προς το Δημόσιο, Δήμους, ΝΠΔΔ κλπ, έστω και με σύμβαση μίσθωσης έργου, δεν υπάγεται στο Φ.Π.Α., όταν από τον τρόπο παροχής των υπηρεσιών αυτών προκύπτει ότι δημιουργούνται δεσμοί εξάρτησης του παρέχοντος την υπηρεσία από τον εργοδότη του, ανεξάρτητα από το φορέα ασφάλισης του πρώτου. 
Για να θεωρηθεί ότι δημιουργούνται δεσμοί εξάρτησης μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών, πρέπει από τα πραγματικά περιστατικά να διαπιστωθεί ότι συντρέχουν αθροιστικά τουλάχιστον οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 
- Η εργασία να παρέχεται για ορισμένο ή αόριστο χρόνο,
- να εκτελείται σύμφωνα με τις οδηγίες, τις εντολές και την εποπτεία του εργοδότη,
- την ευθύνη για το αποτέλεσμα της εργασίας να την έχει ο εργοδότης,
- να υπάρχει διαρκής απασχόληση και φυσική παρουσία του παρέχοντος την υπηρεσία στους χώρους εργασίας του εργοδότη,
- η αμοιβή να καταβάλλεται περιοδικά (π.χ. μηνιαία).

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η παροχή υπηρεσιών από φυσικά πρόσωπα, δυνάμει συμβάσεων μίσθωσης έργου, δεν υπάγεται σε Φ.Π.Α. μόνο στην περίπτωση που, κατά τα ανωτέρω, δημιουργούν δεσμούς εξάρτησης. Στην περίπτωση όμως που δεν διαπιστωθεί σχέση εξάρτησης, οι εν λόγω υπηρεσίες υπάγονται σε ΦΠΑ, ο οποίος επιρρίπτεται σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου από τον κατά νόμο υπόχρεο (πάροχο των υπηρεσιών), προκειμένου στη συνέχεια να αποδοθεί από τον τελευταίο στο ελληνικό δημόσιο (άρθρα 1 και 35 του Κώδικα ΦΠΑ).
Εάν η παροχή υπηρεσιών από φυσικά πρόσωπα, δυνάμει συμβάσεων μίσθωσης έργου, δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης, αποτελεί αρμοδιότητα της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. η οποία και οφείλει να ελέγξει τα πραγματικά περιστατικά, λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, για την ορθή εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Φ.Π.Α.. (Υπ. Οικ. Δ14Β 1154441 ΕΞ 2013/07.2013)(ΥΠ.ΟΙΚ. ΔΕΕΦ Α 1005510 ΕΞ 2016/13.01.2016)
Το υπουργείο οικονομικών θεωρεί ότι η απασχόληση των φυσικών προσώπων, ιδίως στην καθαριότητα, που εργάζονται με σύμβαση μίσθωσης έργου, δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης, όσον αφορά τους όρους εργασίας ή την αμοιβή και συνεπάγεται την ευθύνη του εργοδότη, με αποτέλεσμα να μην ασκούν κατά τρόπο ανεξάρτητο οικονομική δραστηριότητα και συνεπώς να απαλλάσσονται του φόρου προστιθέμενης αξίας.